Bơ DAKADO của Công ty KADO Dak Lak đã áp dụng hệ thống chất lượng VietGAP và GLOBAL GAP vào quy trình quản lý vùng nguyên liệu để đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.

VIETGAP hay GLOBALGAP CÔNG CỤ QUẢN LÝ ĐỂ CÓ SẢN PHẨM NÔNG NGHIỆP AN TOÀN

1.      Bộ tiêu chuẩn VietGAP

Bộ tiêu chuẩn VietGAP được xây dựng bởi một hiệp hội bình đẳng của các nhà sản xuất, các nhà bán lẻ, các tổ chức dịch vụ, các nhà cung cấp sản phẩm nông nghiệp, các tổ chức chứng nhận, các công ty tư vấn, các nhà sản xuất phân bón và thuốc bảo vệ thực vật, các trường đại học...và các hiệp hội của họ. Các thành viên này tham gia VietGAP với các tư cách khác nhau, với mục tiêu cụ thể khác nhau nhưng đều vì mục đích chung của VietGAP.

VietGAP là công cụ quản lý trang trại nhằm
-          đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước và quốc tế
-          đảm bảo vệ sinh an toàn cho nông sản thực phẩm
-          hạ giá thành và nâng cao chất lượng nông sản
-          sử dụng hiệu quả và bền vững nguồn lực sản xuất nông nghiệp
-          làm giàu nông dân và phát triển nông thôn
-          bảo vệ môi trường và cảnh quan chung.

2.          Yêu cầu của tiêu chuẩn VietGAP

Để có thể áp dụng được cho các trang trại với các sản phẩm khác nhau (cây trồng, vật nuôi và thủy sản) với đặc thù sản xuất khác nhau, bộ tiêu chuẩn được thiết kế thành 3 loại tài liệu bao gồm:
i. Quy định chung / General Regulation (GR) - tài liệu cung cấp các thông tin tổng thể, về tổ chức chứng nhận, các phương thức chứng nhận và yêu cầu đào tạo đối với chuyên gia đánh giá

 

CPCC cho mọi trang trại / All Farms (AF)	CPCC cho trang trại Trồng trọt / Crop Base (CB)	CPCC đối với Rau và Quả
		CPCC đối với Hoa và Cây cảnh
		CPCC đối với Cà phê
		CPCC đối với Chè
		CPCC đối với trang trại tổng hợp
		CPCC đối với Cây khác
	CPCC cho trang trại Chăn nuôi / Livestock Base (LB)	CPCC đối với Gia súc và Cừu
		CPCC đối với Động vật cho sữa
		CPCC đối với Lợn
		CPCC đối với Gia cầm
		CPCC đối với Vật nuôi khác
	CPCC cho trang trại Thuỷ sản / Aquaculture Base (AB)	CPCC đối với Cá hồi
		CPCC đối với Cá tra
		CPCC đối với Tôm
		CPCC đối với Thuỷ sản khác

iii. Bảng kiểm tra / Checklist (CL) - tài liệu dùng để các chuyên gia sử dụng trong quá trình đánh giá, cả đánh giá nội bộ lẫn đánh giá của tổ chức chứng nhận; Thực chất bảng kiểm tra này chính là yêu cầu rút gọn của tài liệu thứ 2 nói trên.
Vì thế khi áp dụng, một nhà sản xuất một nhóm sản phẩm phải:
-         Đáp ứng các yêu cầu trong Quy định chung đối với nhà sản xuất;
-          Phù hợp với yêu cầu kiểm soát có trong 3 văn bản có liên quan (ví dụ trang trại sản xuất rau phải áp dụng quy định kiểm soát cho mọi trang trại, cho ngành trồng trọt, và cho rau quả);
-          Đánh giá nội bộ cho theo bảng kiểm tra dành cho trang trại rau quả và thêm bảng kiểm tra dành cho hệ thống quản lý chất lượng (nếu định chứng nhận theo nhóm).
3.                  Phương thức chứng nhận VietGAP
Nhà sản xuất có thể lựa chọn chứng nhận VietGAP theo một trong 4 phương thức sau:
i. Một nhà sản xuất riêng lẻ đăng ký chứng nhận theo tiêu chuẩn VIETGAP để nhận được giấy chứng nhận cho riêng mình
ii. Một nhóm nhà sản xuất có cùng 1 tư cách pháp nhân có thể đăng ký chứng nhận theo nhóm theo tiêu chuẩn VIETGAP để được nhận giấy chứng nhận chung khi đủ điều kiện
iii. Một nhà sản xuất riêng lẻ đăng ký chứng nhận VIETGAP thông qua đánh giá đối chuẩn (Benchmarking) với một tiêu chuẩn GAP khác để nhận được giấy chứng nhận cho riêng mình
iv. Một nhóm nhà sản xuất có cùng 1 tư cách pháp nhân có thể đăng ký chứng nhận VIETGAP thông qua đánh giá đối chuẩn (Benchmarking) với một tiêu chuẩn GAP khác để được nhận giấy chứng nhận chung khi đủ điều kiện.

4.                  Thủ tục chứng nhận VIETGAP

i. Nhà sản xuất thực hiện Đăng ký chứng nhận theo mẫu và gửi cho QUACERT (bằng email để có thông tin trước, bằng bưu điện để có dấu chính thức);
ii. QUACERT báo giá chứng nhận trên cơ sở diện tích nuôi /trồng, loại cây/ con, sản lượng, phương thức canh tác (nhà kính, luân canh…) và thương thảo với nhà sản xuất;
iii. Hai bên ký kết hợp đồng tài chính và hợp đồng trách nhiệm;
iv. QUACERT tiến hành thủ tục đăng ký và trả phí đăng ký cho tổ chức Global GAP để có số GGN nhận biết toàn cầu cho nhà sản xuất;
v. QUACERT thông báo số GGN cho nhà sản xuất và kiến nghị thời điểm tiến hành đánh giá tại trang trại (trong vòng 14 ngày kể từ khi có số GGN);
vi. Hai bên thực hiện đánh giá chứng nhận vào thời điểm thu hoạch theo thời gian đã thỏa thuận;
vii. Nhà sản xuất thực hiện hành động khắc phục nếu số điểm không phù hợp vượt quá yêu cầu cho phép (100% số điểm chính yếu / major must và 95% số điểm thứ yếu / minor must phải phù hợp);
viii. QUACERT cấp Giấy chứng nhận VietGAP (với hiệu lực 12 tháng) trong vòng 28 ngày kể từ khi nhà sản xuất khắc phục xong các điểm không phù hợp;
ix. Nhà sản xuất trả chi phí chứng nhận theo hợp đồng trước khi nhận Giấy chứng nhận;
x. Nhà sản xuất tiếp tục duy trì hoạt động nuôi trồng theo yêu cầu của tiêu chuẩn và 10% số nhà sản xuất được chứng nhận sẽ buộc phải thực hiện việc đánh giá giám sát không báo trước (chỉ nhận được thông báo trong vòng 48 tiếng)
xi. Hai bên chuẩn bị cho việc đánh giá chứng nhận lại khoảng 1 tháng trước khi Giấy chứng nhận hết hiệu lực.
Để tìm hiểu thêm về quá trình chứng nhận, tìm văn bản tiêu chuẩn VietGAP và mẫu đăng ký chứng nhận VietGAP, các nhà sản xuất có thể truy cập các website của QUACERT nhưwww.quacert.gov.vn hoặc www.VietGAP.vn.
5. Quá trình xây dựng và áp dụng VietGAP vào trang trại
Có một thực tế đang diễn ra trên thị trường Việt Nam là:
- người sản xuất nông nghiệp không muốn thực hiện và duy trì cách thức nuôi trồng nông sản thực phẩm an toàn vì chi phí cao nhưng lại không dễ dàng bán được giá cao hơn so với sản phẩm không an toàn;
- trong khi người tiêu dùng lại cho rằng họ sẵn sàng trả giá cao nếu biết sản phẩm mình mua thực sự là an toàn, nhưng tự người tiêu dùng không có cách để xác minh xem sản phẩm nào là an toàn.

Để có lòng tin lâu dài của người tiêu dùng, nhà sản xuất nông nghiệp phải xây dựng, duy trì và bảo vệ thương hiệu sản phẩm của mình thông qua 4 nhóm hoạt động sau:
-       Xây dựng, áp dụng và chứng nhận quy trình nuôi trồng an toàn trong trang trại theo tiêu chuẩn VietGAP hay GlobalGAP;
-       Xây dựng cơ chế, cách nhận biết và truy xét nguồn gốc sản phẩm (ghi chép và lưu hồ sơ về nguyên liệu đầu vào, quá trình sản xuất trong trang trại và khách hàng mua sản phẩm đầu ra); hoạt động này nên được tiến hành lồng ghép với việc kiểm soát hoạt động sản xuất theo tiêu chuẩn.
-       Thực hiện thủ tục đăng ký và bảo hộ nhãn hiệu thương mại trong nước và quốc tế (nếu cần) và các biện pháp thực tiễn để chống hàng giả, hàng nhái;
-       Thực hiện các giải pháp tiếp thị hữu hiệu để kết nối với thị trường (hệ thống phân phối, thông tin trên nhãn/ bao bì, quảng cáo, triển lãm, hội thảo, hoạt động xã hội / công ích…)
Để có được thị trường và giá bán tốt hơn, các nhà sản xuất cần (tự mình hoặc có sự hỗ trợ của tư vấn) thực hiện các hoạt động chính sau đây:
i. Đào tạo nhận thức chung về vai trò và tác dụng của việc xây dựng và áp dụng Global GAP cho tất cả người làm;
ii. Nghiên cứu tiêu chuẩn, quy phạm pháp luật của nơi sản xuất và thị trường xuất khẩu để xây dựng cách thức nuôi/ trồng đáp ứng yêu cầu;
iii. Thực hiện việc nuôi/ trồng theo quy trình đã xây dựng, ghi chép và lưu hồ sơ cần thiết theo yêu cầu đã xây dựng;
iv. Đào tạo đánh giá viên nội bộ và tiến hành đánh giá nội bộ trước khi đăng ký chứng nhận;
v. Tham gia và thực hiện quá trình chứng nhận với tổ chức chứng nhận đã được công nhận và phê duyệt;
vi. Thực hiện tiếp các hoạt động xây dựng thương hiệu và thị trường để có được giá bán tốt hơn.
Chứng nhận VietGAP được coi là cây cầu nối giữa nhà sản xuất với người tiêu dùng để kết thúc câu chuyện "quả trứng có trước hay con gà có trước". Nếu người tiêu dùng chỉ muốn mua sản phẩm an toàn thì nhà sản xuất phải đáp ứng, và ngược lại, nếu nhà sản xuất dám khẳng định về sự an toàn và uy tín thương hiệu sản phẩm của mình thì người tiêu dùng mới có niềm tin để trả giá cao hơn. Niềm tin của người tiêu dùng chỉ đến khi họ mắt thấy tai nghe, hoặc thông qua kết quả đánh giá, khẳng định của một bên thứ 3 có năng lực và độc lập (tổ chức chứng nhận).
Nói cách khác, áp dụng và chứng nhận hệ thống "Thực hành Nông nghiệp tốt" theo tiêu chuẩn VietGAP hay GlobalGAP là giải pháp nền tảng để nhà sản xuất nông nghiệp xây dựng thương hiệu, tìm kiếm thị trường và giá bán tốt hơn cho sản phẩm của mình. Vì thế, những nhà sản xuất không ngoan sẽ coi chi phí cho hoạt động, áp dụng và chứng nhận VietGAP hay VietGAP là đầu tư cho sự phát triển lâu dài, bền vững chứ không phải là chi phí cho sản phẩm./.
Th.s. Nguyễn Thị Minh Lý
Phó giám đốc
Trung tâm Chứng nhận Phù hợp - QUACERT